Cách thức chia lợi nhuận trong công ty cổ phần

Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần từ nguồn lợi nhuận còn lại của công ty cổ phần sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài chính. Việc chi trả cổ tức đối với từng loại cổ phần được thực hiện theo các điều kiện áp dụng riêng. Bài viết dưới đây, Luật Đại Nam sẽ cung cấp thông tin cho bạn về Cách thức chia lợi nhuận trong công ty cổ phần.

Căn cứ pháp lý

• Luạt doanh nghiệp 2020

Khi nào cổ đông được chia lợi nhuận?

Theo khoản 5 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.

Lợi nhuận ròng của doanh nghiệp được hiểu là khoản tiền chênh lệch giữa tổng doanh thu bán được trừ đi tất cả các khoản chi phí, kể cả thuế. Như vậy, lợi nhuận ròng chính là tiền lãi của doanh nghiệp sau khi đã đóng thuế.

Theo khoản 1, 2 Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, điều kiện để cổ đông được trả cổ tức như sau:

* Đối với cổ tức của cổ phần ưu đãi:

• Đây là loại cổ phần được trả cổ tức với mức cao hơn so với mức cổ tức của cổ phần phổ thông hoặc mức ổn định hằng năm cổ tức được chia hằng năm gồm cổ tức cố định và cổ tức thưởng, cổ tức cố định không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty.
• Mức cổ tức cố định cụ thể và phương thức xác định cổ tức thưởng được ghi rõ trong cổ phiếu của cổ phần ưu đãi cổ tức (theo khoản 1 Điều 117 Luật Doanh nghiệp 2020).

* Đối với cổ tức của cổ phần phổ thông:

Căn cứ khoản 2 Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức trả cho cổ phần phổ thông được xác định căn cứ vào số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức được trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại của công ty. Công ty cổ phần chỉ được trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi có đủ các điều kiện sau đây:

• Công ty đã hoàn thành nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật;
• Đã trích lập các quỹ công ty và bù đắp lỗ trước đó theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty;
• Ngay sau khi trả hết số cổ tức, công ty vẫn bảo đảm thanh toán đủ các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác đến hạn.

Cách thức chia lợi nhuận trong công ty cổ phần

Xác định lợi nhuận trong công ty cổ phần như thế nào?

Trong bất kỳ hoạt động kinh doanh của chủ thể kinh doanh nào thì khoản lợi nhuận được xác định luôn luôn là chênh lệch giữa doanh thu và chi phí (bao gồm cả nghĩa vụ tài chính với cơ quan nhà nước) và các thành viên góp vốn để thành lập chủ thể kinh doanh (công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần) sẽ được phân chia lợi nhuận trên cơ sở vốn góp của mình. Trong công ty cổ  phần, cổ tức là lợi nhuận mà cổ đông nhận được theo loại cổ phần mà mình sở hữu. Theo quy định tại Luật doanh nghiệp 2020, cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác. Như vậy, lợi nhuận trong công ty cổ phần được xác định là lợi nhuận ròng.

Lợi nhuận ròng (Net Profit) là tổng thu nhập của doanh nghiệp sau khi trừ đi tất cả các chi phí (chi phí hoạt động kinh doanh, khấu hao và thuế.

Để tính lợi nhuận ròng chỉ cần lấy tổng doanh thu của công ty trong một khoảng thời gian và trừ đi tổng chi phí của công ty trong cùng khoảng thời gian đó. Có thể thấy công thức tính lợi nhuận ròng thì đơn giản, nhưng thực tế việc thu thập dữ liệu để làm căn cứ các định số trừ và số bị trừ trong trường hợp này không hề dễ dàng.

Công thức tính lợi nhuận ròng: Lợi nhuận ròng = Tổng doanh thu – Tổng chi phí kinh doanh

Cách thức chia lợi nhuận trong công ty cổ phần

Theo khoản 3 Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức có thể được chi trả bằng tiền mặt, bằng cổ phần của công ty hoặc bằng tài sản khác quy định tại Điều lệ công ty. Nếu chi trả bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam và theo các phương thức thanh toán theo quy định của pháp luật.

Như vậy, cổ tức có thể được chi trả bằng tiền mặt, tài sản khác hoặc cổ phiếu (cổ phiếu là chứng chỉ do công ty phát hành xác nhận quyền sở hữu cổ phần). Việc chi trả này sẽ dẫn đến những hệ quả khác nhau, cụ thể: